İnanması çok güç ama gerçekten Trabzon’da dolmuş fiyatları dolarla yarış halinde. Yıl bitmeden iki kez ve mevcut fiyatının üzerine üçte bir, belli güzergahlarda dörtte bir oranında zamlanan dolmuş ücretleri insanları canını sıkar seviyeye geldi. İşçi sınıfının gider kalemlerinden en önemli kalemi olan yol masrafı dolar kuruyla neden yarışır? Nedir buna zam getiren? Kur mu? Mazot mu? Vergi mi? Hiçbiri değil! Çünkü hiçbiri ücretin 20₺ civarlarına ulaşacak kadar artmadı. Vergi konusuna hiç girmiyorum. Asgari ücretli çalışanın maaşından kesilen verginin onda biri kadar vergi ödemeyen dolmuş esnafı, dolar ve mazot fiyatlarının eskiye nazaran durağan geçtiği dönemde zamlanmasının hiçbir dayanağı yok! Zamdan ziyade buna sessiz tepki veren halk daha şaşılası bir durum. Herkes ikili sohbetlerinde bundan şikayetçi ama kaçı resmi bir yazıyla ilgili makamlara şikayet etti? Halk artık her zama alıştı mı yoksa şikayet etsek de etkisi olmaz çaresizliğinde mi? Buda merak edilen başka bir konu… Araçların kişi kapasitesi arttığı halde zam hızlanarak devam etti. Kapasite arttıysa zamlar neden bu kadar büyük? Hepsinden daha fenası kapasitesi arttığı halde yoğun saatlerde 15 kişiden az hareket eden dolmuş yok! Denetim nerede?
Bu halk bu taşıtı kullanmaya mecbur diye bu eziyet neden? Hiç vergi vermeden kazanç elde eden başka bir ticaret var mı? Bu mesele sorular yığını enflasyonun ve kötü ekonominin her alanda hissedildiği Türkiye’de bunun zararını en az çeken sanırım dolmuşçular. Onlar ne enflasyondan ne kurdan ne de kötü ekonomiden etkilenmiyor kar marjları hep aynı! İnsafsız bir vatandaş/yazar değilim. Madalyonun diğer yüzünü de biliyorum. Bu yazıyı sadece dolmuş kullanan vatandaşların gözünden değil o dolmuşun belli başlı cefasını çeken şoförler gözünden de bilerek hazırlıyorum…
Şaşmaz bir gerçek var ki oda bu mesleğin insanın sinir katsayılarını dibine kadar zorladığı gerçeği. Evet iş stresli, yorucu ve zor. Büyük firmalardan tutun da vergisinde ayar üstüne ayar yapan küçük işletmelere kadar hiç kimse kârından 1₺ fedakarlık etmezken biz neden edelim diyen dolmuşçuların bu konuda da tamamen haksız bulamıyorum. Herkes sadede kârını düşünüyor ama işte dediğim gibi bir vatandaşın en önemli gider kalemi yol masrafı olmasından kaynaklanan bu sorun vatandaşı yakından etkiliyor.
Şimdi burada bir dolmuşun kazancını hesap etmeyeceğim. Az çok görünen bir tablo herkesin malumu zaten. Muhakkak ki kazanacak, herkesin bir yaşam mücadelesi var! Öyle ya da böyle fiyatlar her alanda olduğu gibi artmaya vatandaşın belini bükmeye devam ediyor ve alışılmış çaresizlikle yaşamaya devam ediyor. Birçok alanda örneğin ev sahibi/kiracı, iş veren/işçi gibi uyuşmazlıkların kol gezdiği sistemde dolmuş ücreti/vatandaş uyuşmazlığı da günümüzün su getirmez bir gerçeği. Herkes kendince haklı. Ne olursa olsun kötü ekonomi her zaman her alanda sorun olmaya devam edecek. Ücretler zamlandı, herkes mecburen kabullendi. Cefasını çeken dolmuşçu camiası bari kapasitenin üstünde yolcu taşımayın. Hem can güvenliği hem de zaten üçte bir oranında artan zamma rağmen mecburi dolmuş kullanan vatandaşın minicik konforunu elinden almayın. Kışın kaloriferi yazın klimayı açmamazlık etmeyin. Bu şehir küçük. Herkesin herkesi tanıdığı şehir. Kimse arkasından ağır eleştiri edilsin istemez! İyilik bulaşıcıdır. birileri işini düzgün yapar, karşısındakine iyilik ederse o da başkasına eder… Zor ekonomik şartları birbirimize daha da zorlaştırmaya çalışmayan, az da olsa iyilikle hareket etmeye çalışan; birbirine nasıl bindiririm değil de nasıl kolaylık yapabilirimin hesabını yapan vatandaşlık düzenine ulaşmamız dileğiyle.
İyilik kazanacak.
